Pogodowy rollercoaster w uprawach jagodowych
Od kilku dni w całej Polsce występują nocne przymrozki. W czwartek, 21 marca, w okolicy Lublina odnotowano nad ranem –7,5°C. Natomiast w dzień panuje wysoka temperatura i wysoka operacja słońca. To powoduje, że w tunelach temperatura wzrasta powyżej 25°C.
Co dalej?
Prognozy wskazują, że w najbliższych dniach przyjdzie mocne ocieplenie, do kilkunastu stopni na plusie. To w połączeniu z mocną solaryzacją da ponowny wzrost temperatury w uprawach tunelowych, tym razem powyżej 30°C. Będzie więc konieczne ich chłodzenie. Później spodziewane są kolejne spadki temperatury, a następnie znowu ma być bardzo ciepło. Krótko mówiąc: prawdziwy pogodowy rollercoaster.
Biostymulacja ratunkiem na stres roślin
Oczywiście w takich warunkach termicznych rośliny mocno cierpią. Jeszcze do niedawna było dość chłodno – rośliny były poprzykrywane. Było też pochmurno, a w tej chwili stresem dla roślin będzie zarówno mocne nasłonecznienie, jak i drastycznie zmieniające się amplitudy temperatur między dniem a nocą oraz między poszczególnymi dniami. W związku z tym należy zastosować bardzo umiejętną biostymulację – w postaci aplikacji pozakorzeniowej lub nawet dokorzeniowo.
Warto przy tym pamiętać, że każdy stres roślinny przekształca się w kumulację wolnych rodników tlenowych na poziomie wewnątrzkomórkowym. W odpowiedzi roślina uruchamia naturalne mechanizmy mające na celu neutralizację tych rodników. Ale przy silnym stresie to może nie wystarczyć. Wówczas nadmiar wolnych rodników tlenowych może spowodować destrukcję struktur wewnątrzkomórkowych. Dlatego naszym zadaniem jest przygotować rośliny na stres i dostarczyć im składników niwelujących jego negatywne skutki. W tym przypadku rolę antystresantów pełnią różne grupy biostymulatorów.
Wyciągi z Ascophyllum nodosum na stres roślin
Podstawowymi produktami niwelującymi stres są preparaty oparte na wyciągach z Ascophyllum nodosum. Mogą to być np. Maxi-Grow w dawce od 0,5 do 1 l/ha lub Shigeki w dawce 1-2 l/ha. Może to być Kinactive Initial, który jest produktem przeznaczonym do stosowania w fazie inicjacji wybijania kwiatostanów, w celu stymulacji ich rozwoju. Może to być wreszcie Sumo, który jest również produktem opartym na Ascophyllum nodosum. Oraz najnowszej generacji biostymulator BioSMART oparty na metabolitach drożdży.
Te produkty możemy stosować zarówno pozakorzeniowo, jak i dokorzeniowo poprzez fertygację. W przypadku aplikacji pozakorzeniowej mieszamy je w zbiorniku z cieczą roboczą stosowanych środków ochrony roślin. Natomiast w przypadku fertygacji należy dodać odpowiednią ilość produktu do zbiornika B – tam, gdzie są fosfor, potas, siarczany, mikroelementy, magnez. Pamiętajmy przy tym o podstawowej zasadzie, że przy aplikacji dokorzeniowej dawki tych produktów antystresowych muszą być nieco zwiększone, o jakieś 20–25% w stosunku do dawkowania dolistnego. Ta aplikacja dokorzeniowa będzie bardzo mocno stymulowała wzrost wegetatywny roślin, ale częściowo będzie również zwiększała możliwość wybijania kwiatostanów.
Krzem jako antystresant i tarcza ochronna dla roślin
Drugim, niewątpliwie niezbędnym krokiem, jeżeli mówimy o harmonogramie zabiegów niwelujących stresy wczesnowiosenne, w tym wspomniany pogodowy rollercoaster, jest zastosowanie krzemu. Krzem działa na poziomie zarówno komórkowym, jak i tkankowym. Precyzyjne zastosowanie krzemu ogranicza stres, niweluje stres rośliny na etapie zarówno tkankowym, jak i wewnątrzkomórkowym. Jeżeli mówimy o poziomie tkankowym, krzem wzmacniając epidermę, wysycając ją i wchodząc w takie struktury jak aparaty szparkowe, jest w stanie ograniczyć transpirację. A to dla roślin w silnym stresie jest już swoisty bonus. Albowiem takie skoki temperatury powodują przede wszystkim problemy z nadmierną utratą wody. System korzeniowy roślin po prostu nie jest jeszcze przystosowany do tak aktywnego pobierania wody, aby zrównoważyć tempo jej utraty przez liście. A zatem w tym przypadku ograniczenie transpiracji jest jak najbardziej wskazane.
Pamiętajmy też, że krzem, wnikając w struktury wewnątrzkomórkowe, bierze udział w procesach rozkładu wolnych rodników tlenowych i w efekcie łagodzi stres rośliny. Na razie nauka nie jest w stanie dokładnie wytłumaczyć tego mechanizmu. Aczkolwiek istnieje teza, co do której naukowcy są zgodni, że prawdopodobnie krzem aktywuje enzymy rozkładające wolne rodniki tlenowe, które się gromadzą na poziomie wewnątrzkomórkowym.
Jakie produkty krzemowe wybrać?
Do dyspozycji mamy kilka preparatów. W nawozie Barrier Si-Ca krzem występuje w połączeniu z wapniem, gdzie to zacementowanie epidermy jest szczególnie mocne. Ten krzem możemy stosować w dawkach 2–3 l/500 l wody/ha.
Mamy również Potasil Plus Krzem, gdzie krzem jest stabilizowany potasem. W tym przypadku niwelacja stresu termicznego poprzez obniżenie transpiracji przebiega w oparciu o podwójną aktywność tego produktu. Albowiem oprócz krzemu również potas odgrywa ogromną rolę w regulacji transpiracji. Potasil Plus Krzem możemy zastosować w dawce od 2 l/ha do nawet 5 l/ha w 600–700 litrach wody. Dawkę dobieramy do skali problemu, jaki mamy na plantacji. Jeżeli roślina jest słabo zestresowana, możemy sobie pozwolić na niższą dawkę. Natomiast w przypadku silnego stresu sięgamy po wyższą.
Wpływ krzemu na rośliny. Co wykazały doświadczenia?
Kolejnym nawozem krzemowym jest Haifa Stim Wall-Up S na bazie kwasu ortokrzemowego stabilizowanego związkami żelaza. Nawóz ten dozujemy pozakorzeniowo w dawce 0,6-1 kg/ha w 500-600 l wody. Drugi sposób aplikacji krzemu to droga dokorzeniowa. Jednak na obecną chwilę takie zastosowanie mamy przetestowane na poletkach Doradcy Jagodowego tylko w przypadku nawozu Haifa Stim Wall-Up S firmy Haifa. W ubiegłym roku testowaliśmy go w dawkach 1,2 oraz 1,5 kg/ha, stosując trzy aplikacje: na początku wiosny, na etapie wybijania kwiatostanów i na etapie dojrzewania owoców.
Odnotowaliśmy wzrost wielkości plonu oraz wzrost masy jednostkowej owocu, co świadczy o tym, że krzem zadziałał niwelująco na wszelkiego rodzaju stresy. Ponadto zaobserwowaliśmy wyraźny spadek presji chorobowej, głównie szarej pleśni. Monitorowaliśmy również parametry owoców podczas ich przechowywania, i zaobserwowaliśmy poprawę shelf life.
A zatem krzem warto stosować. Pamiętajmy jednak, że aplikacja nawozów krzemowych musi być zabiegiem niezależnym, czyli nawozy krzemowe zawsze stosujemy solo, bez żadnych dodatków. W innym razie ryzykujemy, że w cieczy roboczej dojdzie do niekorzystnych reakcji chemicznych, które doprowadzą do sedymentacji, czyli wytrącenia.
Antystresanty w oparciu o żywe organizmy
Od tego roku w sprzedaży mamy również nowy antystresant mikrobiologiczny, preparat Accudo oparty na wyselekcjonowanym szczepie bakterii Bacillus paralicheniformis (RTI184). Preparat ten stosuje się w dawce 0,5 l/ha na początku sezonu wegetacyjnego. Jeżeli są bardzo trudne, mocno stresowe warunki pogodowe, po 2–3 tygodniach warto zastosować drugą dawkę, również 0,5 l/ha. Jest to produkt, który również mocno przekłada się na poprawę wydajności strukturotwórczej oraz na poprawę zdrowotności roślin, co również wykazały trzyletnie doświadczenia na poletkach Doradcy Jagodowego. Odpowiednia aplikacja tego produktu przekłada się również na przyspieszenie dojrzewania owoców. Jest to szczególnie wskazane w uprawie truskawki na przyspieszony zbiór, w uprawach tunelowych, w uprawach pod okrywą na płask, pod folią perforowaną bądź też włókniną. Pamiętajmy, że jest to produkt zawierający żywe organizmy. A zatem po zaaplikowaniu preparatu Accudo dokorzeniowo, poprzez fertygację (takie jest zalecenie dla jego stosowania), unikajmy stosowania fosforynów i nawozów zawierających wysokie zawartości miedzi, aby nie zabić zawartych w nim pożytecznych mikroorganizmów.
Ponadto w sprzedaży dostępny jest również produkt mikoryzowy Mykotech, przeznaczony do uprawy truskawki. Mikoryza to miłość wzajemna rośliny wyższej i grzyba. To obopólne czerpanie korzyści, gdzie grzyb chroni roślinę wyższą, jej system korzeniowy, wzmacnia ją swoimi wydzielinami. Zaś roślina wyższa odwzajemnia się poprzez dostarczanie cukrów, których grzyb nie jest w stanie sam syntetyzować. Nasze doświadczenia nad produktem Mykotech również wykazały, że jest on w stanie niwelować stres biotyczny u roślin.
Wszystkie informacje dotyczące wymienionych w niniejszym artykule preparatów znajdują się na stronach internetowych ich dystrybutorów:
Accudo https://ag.fmc.com/pl/sites/default/files/2024-02/Accudo%20etykieta%20%282%29_0.pdf
Barrier Si-Ca https://osadkowski.pl/produkt/barrier-si-ca-1l–s-79734
BioSMART https://calfert.pl/biostymulatory/biosmart/
Kinactive Initial https://www.sumiagro.pl/produkt/kinactiv-initial/
Maxi-Grow https://osadkowski.pl/produkt/maxi-grow-1l–s-80511
Potasil Plus Krzem https://calfert.pl/potasil-plus-krzem/
Shigeki https://www.sumiagro.pl/produkt/shigeki/
Wall-Up S https://www.haifa-group.com/haifastim%E2%84%A2-wall-s
a większość z nich można zakupić w sklepie internetowym wPolu.pl
