Maliny po szwajcarsku, Walperswil 17-20 wrzesień 2020
W dniach 17-20 września 2020 roku Zespół Doradcy Jagodowego gościł w północno-zachodniej Szwajcarii. Oprócz rozmów o współpracy w zakresie doradztwa agrotechnicznego, wizyta ta była okazją do podpatrzenia technologii uprawy truskawki stosowanej w tym rejonie.
Rozwiązania technologiczne
Maliny w Szwajcarii uprawiane są na powierzchni ok. 160 ha. Jedynym systemem uprawy malin jest system bezglebowy wykorzystujący podłoże kokosowe z dodatkiem perlitu, jako materiału rozluźniającego. Krajowa produkcja zaspokaja 34% rocznego zapotrzebowania na ten owoc, a resztę stanowi import. Standardowym rozwiązaniem są uprawy pojemnikowe w doniczkach o pojemności od 7 do 10 litr. W niektórych gospodarstwach można spotkać nasadzenia na wałach kokosowych.
System ustawiania doniczek w rurach pozwala na zbieranie i ponowne wykorzystanie wód drenarskich
Uprawa maliny na kopcach kokosowo -perlitowych
Najczęściej są to uprawy w wysokich tunelach foliowych, nie mniej jednak można również zobaczyć maliny rosnące pod konstrukcjami daszków. Uprawę zakłada się corocznie z wykorzystaniem sadzonek typu „long cane”. Po zbiorach letnich wyprowadza się z nich kilka pędów na zbiór jesienny. Koszty pracy w tym kraju są tak wysokie, iż nakłady na pracę związaną z pozostawieniem malin na drugi sezon są wyższe niż zakup nowych sadzonek „long cane”.
Likwidacja uprawy następuje po każdym sezonie
Coroczna wymiana sadzonek pozwala również zoptymalizować wydajność oraz osiągnąć perfekcyjną jakość owoców. Liczbę pozostawionych pędów uzależnia się od terminu dojrzewania owoców: u odmian późnych zostawia się więcej pędów licząc się z ryzykiem konieczności wcześniejszego zakończenia zbiorów. Październik w tej części kraju jest już miesiącem o tak małej liczbie godzin słonecznych i tak dużej wilgotności powietrza, że przetrzymywanie pędów nawet w tunelach nie przynosi zadowalających efektów.
Pomimo większego niż w Polsce doboru chemicznych środków ochrony Szwajcarzy coraz częściej stawiają na rozwiązania biologiczne
Odmiany
Wśród szwajcarskich nasadzeń królują standardy znane również naszym Plantatorom aczkolwiek w niektórych gospodarstwach można spotkać duże nasadzenia wartościowych odmian nieznanych w Polsce. Dość popularną odmianą wykorzystywaną na letni zbiór z sadzonek typu „long cane” jest dobrze sprawdzona odmiana `Tulamen`. W nasadzeniach na podwójny zbiór króluje odmiana `Lagorai` oraz lokalnie `Haronia`.
Odmiana Tulamen uprawiana z sadzonek long cane w końcowej fazie owocowania
Malina Lagorai z pędów jesiennych przygotowana do sprzedaży
Maliny po szwajcarsku- odmiana Haronia
Testowa odmiana maliny pozostająca wciąż pod numerem
Pracownicy z Polski są bardzo cenieni na wszystkich plantacjach
W niektórych gospodarstwach testuje się również nowe linie hodowlane, z których niektóre klony pozostające nadal pod numerami zapowiadają się bardzo obiecująco. Wydajność plonotwórcza jest zbliżona do standardów europejskich, aczkolwiek mocno uzależniona od warunków termicznych latem. Jeżeli lato charakteryzuje się umiarkowaną temperaturą zbiory owoców z pędu letniego wynoszą 1,4-1,5 kg. Przy wyjątkowo upalnej pogodzie wydajność spada do 1,1-1,2 kg. Podobnie mocno uzależniona od pogody jest wydajność z pędów jesiennych. W sprzyjających warunkach pogodowych jesienią zbiera się od 2,0 do 2,2 kg owoców z doniczki. Przy niesprzyjającej pogodzie wydajność ta może spaść nawet o połowę.
Uprawa jeżyn coraz bardziej marginalna
Oprócz truskawki, maliny i borówki niektórzy szwajcarscy plantatorzy jagodowi posiadają również niewielkie nasadzenia jeżyny. Dominują dwie odmiany : Loch Ness oraz Loch Tay uprawiane z sadzonek `long cane` w podłożu kokosowym.
Jeżyna Loch Tey przygotowana do sprzedaży
Uprawa jeżyny w Szwajcarii jest coraz bardziej marginalizowana
Niestety ze względu na brak ochrony rynku przed napływem tańszych owoców jeżyny z Unii Europejskiej plantatorzy szwajcarscy coraz częściej rezygnują z uprawy jeżyny, nie wytrzymując konkurencji cenowej. Obecnie owoce te są uprawiane jedynie w ilości, jakie mogą być zbyte w sprzedaży bezpośredniej przy plantacjach.
Rynek zbytu owoców
Szwajcarski rynek maliny deserowej, podobnie jak truskawki, jest restrykcyjnie regulowany i chroniony przed zalewem tańszych owoców z krajów Unii Europejskiej. Średnia cena maliny deserowej w obrocie hurtowym to ok. 12 CHF za kilogram (cena produkcyjna w 2020 roku), natomiast w sprzedaży bezpośredniej jest to ok. 16 CHF.
Zespół Doradcy Jagodowego składa serdeczne podziękowania panu Remigiuszowi Pacynie, menadżerowi plantacji Bereenland za ogromną pomoc w organizacji wizyty.
