Borówki po szwajcarsku, Walperswil 17-20 wrzesień 2020
W dniach 17-20 września 2020 roku Zespół Doradcy Jagodowego gościł w północno-zachodniej Szwajcarii. Oprócz rozmów o współpracy w zakresie doradztwa agrotechnicznego, wizyta ta była okazją do podpatrzenia technologii uprawy truskawki stosowanej w tym rejonie.
W szwajcarskich gospodarstwach specjalizujących się w uprawie gatunków jagodowych areał borówki wysokiej utrzymuje się na relatywnie stałym poziomie – ok 100 hektarów. Zdaniem naszych rozmówców powierzchnia uprawy tego gatunku raczej nie będzie rosła. Jest to spowodowane olbrzymią konkurencją ze strony tańszych owoców z EU(m. in. również z Polski). O ile szwajcarski rząd szczelnie chroni rynek przed napływem tańszych truskawek i malin, dając ogromne możliwości ekspansji uprawy tych gatunków przez rodzimych plantatorów (więcej czytaj w „Truskawka po Szwajcarsku) o tyle restrykcje te nie dotyczą borówki wysokiej.
Systemu uprawy
Jako że w rejon północno-wschodniej i północnej Szwajcarii, na którym znajduje się większość gospodarstw uprawiających gatunki jagodowe, osadzona jest na skałach wapiennych ten kwasolubny gatunek musi być uprawiany w systemie bezglebowym, całkowicie odizolowanym od alkalicznej gleby rodzimej. Dominującym podłożem jest kokos z dodatkiem perlitu. Najczęściej stosowanym systemem jest uprawa w donicach o pojemności 35-40 litr. Niekiedy spotyka się uprawę borówki w wysokich zagonach okrytych agrotkaniną i wypełnionych podłożem kokosowym. Oczywiście rozwiązanie takie jest znacznie droższe, ale zdaniem plantatorów stosujących je rozwój roślin oraz ich plonowanie jest stabilniejsze.
Uprawa borówki w donicach wypełnionych podłożem kokosowym z domieszką perlitu
W uprawie borówki stosuje się standardowo podłoże kokosowe z dodatkiem perlitu
Wierzch zagonów wypełnionych podłożem kokosowo-perlitowym wyściółkowany jest drobną frakcją kory
Często widzianym rozwiązaniem były kręgi specjalnych mat koksowych ułożonych na powierzchni podłoża pod roślinami. Rozwiązanie takie zmniejsza straty wilgoci związane z transpiracją, stabilizując jednocześnie wilgotność ryzosfery a także uniemożliwia rozwój ewentualnego zachwaszczenia. Niestety nie jest to rozwiązanie idealne, gdyż gruba mata utrudnia wybijanie nowych pędów.
Kokosowa mata okrywająca wierzch donicy wypełnionej podłożem kokosowym
Dozowanie pożywki
Dozowane pożywki odbywa się automatycznie przez system dozowników nawozowych (miksery nawozowe). Dozowniki uruchamiają się pod wpływem impulsu z mierników wilgotności ryzosfery, umieszczonych na głębokości ok 25 cm.
Czujnik wilgotności ryzosfery sterujący częstotliwością dozowania fertygacji
Jako że te rejony Szwajcarii osadzone są na skałach wapiennych woda studzienna jest bardzo alkaliczna (pH powyżej 7,5) i zawieraj dużą ilość kationów wapnia i magnezu. Sprawia to ogromne problemy przy bilansowaniu pożywki. Do obniżenia odczyny roztworu pokarmowego oprócz kwasu azotowego musi być dodawany kwas fosforowy a niekiedy również siarkowy. Rozwiązaniem poprawiającym parametry wody gruntowej jest jej mieszanie z wodą deszczową, która z reguły ma odczyn lekko kwaśny i bardzo niskie EC. Stąd też zbiorniki retencjonujące wodę opadową są standardem na każdej plantacji.
Zbiornik retencyjny na wodę opadową to standardowe wyposażenie każdego gospodarstwa
Każda plantacja jest wyposażona w konstrukcje z rozpiętymi siatkami, chroniące rośliny przed gradem. Jednocześnie stanowią one barierę przed ptactwem chętnym na smaczne borówki.
Wszystkie plantacje są zabezpieczone konstrukcją z siatką
Odmiany
W szwajcarskich nasadzeniach borówki wysokiej można znaleźć przekrój odmian znanych z naszych rodzimych plantacji. Wśród odmian wczesnych króluje Duke, środek sezonu wypełnia Chandler a z odmian późnych dość popularna jest odmiana Liberty. Dużą popularnością cieszą się nowe odmiany oferowane przez firmę Full Creak: Valor, Top Shelf i Cargo.
Odmiana Duke
Odmiana Top Shelf
Rynek zbytu owoców
W Szwajcarii, analogicznie do wielu europejskich krajów, obserwuje się corocznie gwałtowny wzrost spożycia owoców borówki wysokiej. Pomimo tak korzystnego trendu zainteresowanie zwiększaniem powierzchni upraw tego gatunku jest znikome. Główną przyczyną, wspomnianą wcześniej,jest duża konkurencja ze strony tańszych owoców z Polski i innych krajów EU. Rodzimą produkcję plantatorzy starają się oferować w sprzedaży bezpośredniej – we własnych punktach sprzedaży. Średnia cena owoców borówki dla odbiorcy finalnego to 5 franków. W dużych sieciach marketów znajdują się zazwyczaj nieco tańsze owoce importowane. Różnice w cenie często nie przekraczają 2 franków na kilogramie.
Zespół Doradcy Jagodowego składa serdeczne podziękowania panu Remigiuszowi Pacynie, menadżerowi plantacji Bereenland za ogromną pomoc w organizacji wizyty.
